vragen zakboekje en oorlogszakboekje.

[robinj]

Een paar vraagjes over het zakboekje en oorlogszakboekje. Ik (heel cru gezegd) denk dat het zakboekje te vergelijken is met het militair paspoort uit de koude oorlog en het oorlogszakboekje te vergelijken is met een soldbuch (klopt mijn vergelijking een beetje??). Wanneer werd het oorlogszakboekje uitgegeven, tijdens de mobilisatie periode of vlak voor dat iemand naar het front ging? Heeft het zakboekje altijd hetzelfde formaat gehad of was dat door den jaaren heen verschillend?

Aangezien ik een klein "onderzoekje/studie" naar het nl leger van voor 1940 + de meidagen, wil ik graag het zakboekje meenemen in onderzoek. Nu is het nog maar de vraag of opa Peters in dienst heeft gezeten en als dat zo is, of het zakboekje dan nog in de familie is. (Moesten Wagenmakers wel in dienst?)

[Erik de Bruin]

Het zakboekje is het document waarin van alles over de militair stond. Het betrof een militaire registratie van de man zelf, zijn uitrusting, zijn bemerkingen door de commandant etc. De man hield het zijn gehele dienstplicht (dus inclusief de tijd dat hij niet meer in dienst zat) bij zich. De kleedinglijst was er ook in opgenomen, waarop te zien was wat de man uitgereikt had gekregen en wat hij mee naar huis moest nemen (bewaar- en onderhoudsplicht) Zijn mobilisatiebestemming stond erin alsmede de vervoersbewijzen die hij dan nodig had.
Het oorlogszakboekje was aanmerkelijk soberder van inhoud en qua maat ook kleiner. Het werd uitgereikt samen met het herkenningsplaatje (verzamelaars spreken van een dogtag maar dit is onjuist; het NLD leger had sinds 1919 geen honden meer bij de gevechtseenheden en mannen krijgen geen hondepenning omgehangen, dat is belachelijk)
Het oorlogszakboekje diende als identificatie: de drager was in werkelijke dienst gedurende een mobilisatie- of oorlogsperiode. De opgenomen gegevens waren minimaal: naam, adres, ouders en wat maatgegevens omtrent kleding en gasmaskers. Ook vaccinaties waren erin opgenomen (blz. 1-3 van het oorlogszakboekje) Bladzijde 4 was voor aantekeningen aangaande verwondingen, overlijden etc. en op pagina 5 begint het hele conventie van Genèveverhaal. Het boekje sluit op de laatste pagina's met een model-testament. In het boekje zijn opgenomen uitscheurbare rode-kruiskaarten (vier stuks)
Waar het veldzakboekje een "groeidocument" is, is het oorlogszakboekje een statisch document.
Mij is niet bekend of de dienstplichtige zijn veldzakboekje (uit de vredesbedrijfsvoering dus) moest inleveren bij mobilisabel worden.

Ja, wagenmakers moesten in dienst. Mijn grootvader was hovenier en werd dus (?) wielrijder bij de infanterie. Ik was onderwijzer en werd dus (?) chauffeur op een YPR.

[robinj]

Kijken. Dank voor het antwoord. Ben er al achter dat zijn broer in dienst zat en de man zelf niet. Bij het overlijden van de broer is er niks van zijn dienst tijd gevonden.

[Memory]

Hoi Robin,

Ik zal eens zoeken, misschien heb ik nog wat mobilisatie 1939 exemplaren.
Ik heb wel, mocht het je interesseren, zakboekjes uit de 19e eeuw tot en met mobilisatie 1914-1918. Ik kan deze voor je fotograferen als je wilt.

Inderdaad moesten wagenmakers ook gewoon in dienst, een ver familielid van mij was dit ook van beroep en is ook in dienst geweest.

Groeten,
Alex

[robinj]

Hoi Robin,

Ik zal eens zoeken, misschien heb ik nog wat mobilisatie 1939 exemplaren.
Ik heb wel, mocht het je interesseren, zakboekjes uit de 19e eeuw tot en met mobilisatie 1914-1918. Ik kan deze voor je fotograferen als je wilt.

Inderdaad moesten wagenmakers ook gewoon in dienst, een ver familielid van mij was dit ook van beroep en is ook in dienst geweest.

Groeten,
Alex

Foto's zijn altijd welkom. Dank voor de moeite die je neemt.

[Erik de Bruin]

Robin, wat is je onderzoeksvraag? Afhankelijk daarvan kun je vaststellen welke soort zakboekjes je nodig bent! Ik heb er verschillende thuis, ook oorlogszakboekjes en ook de zakboekjes van voor 1922 die over de wet van 1922 heenreiken (interessant!)
Wat wil je van de zakboekjes zelf weten?